Meeldauw versus wijnstok

Als wijnliefhebber weet je dat het beroep van wijnmaker niet enkel romantisch is. Naast dat de wijnmaker moet vertrouwen op eigen kennis en kunde, durf om te experimenteren en de drive om te blijven leren, heeft een wijnmaker ook een dosis geluk nodig. Vooral als het gaat om natuurlijke ‘vijanden’. De grillen van het weer zorgen gedurende het jaar voor flink wat schietgebedjes. Een onverwachte hagelbui of extreme hitte kunnen het plan van een wijnmaker immers flink in de war schoppen. Een andere veel voorkomende natuurlijke vijand is schimmel. Er zijn allerlei soorten schimmels die gevaarlijk zijn voor wijnstokken en druiven, meeldauw is er daar één van.

Wat is meeldauw?

Het is dus een schimmel. Eén die jij ook kan aantreffen in jouw eigen achtertuin. Welke planten gevoelig zijn voor meeldauw? De schimmel wordt vaak aangetroffen in rozenstruiken, kamperfoelie én op (wijn)druiven dus. Bekend is dat sommige druivenrassen gevoeliger zijn voor meeldauw dan anderen. Het betreft veel klassieke rassen, zoals Riesling en Pinot Noir. Het maakt dus niet uit of het gaat om druivenrassen voor rode wijn, witte wijn of rosé.

Hoe ontstaat meeldauw?

Helaas is Nederland een land waar deze schimmel veel voorkomt, de oorzaken van meeldauw zijn namelijk vocht, warmte (broeierig weer) en weinig lucht. Vooral als het geregend heeft en de temperatuur daarna stijgt, is er kans op het ontstaan van meeldauw. Als de planten dicht op elkaar staan en er daardoor weinig lucht tussendoor kan stromen, vergroot dat de kans op schimmel nog meer. Maar ook wijngebieden in Frankrijk, Spanje en Italië kunnen hiermee te maken krijgen.

Hoe herken je meeldauw?

Er zijn twee soorten meeldauw te onderscheiden, ‘valse’ en ‘echte’ meeldauw. Echte meeldauw wordt ook wel ‘witziekte’ genoemd en herken je als witte wollige aanslag op de bovenkant van de bladeren van de plant. Met ‘valse meeldauw’ refereert men niet aan aanslag die op meeldauw lijkt maar het niet is, maar aan een ‘gemene’ variant van de schimmel. Valse meeldauw komt voor op bijna alle delen van de plant. Al helemaal op de delen die in bloei zijn, maar tast niet de wortels aan.

De jacht op de schimmel

Lijkt een plant aangetast door meeldauw? Dan moet de wijnboer snel handelen. Meeldauw kan veel kwaad doen. De schimmel kan de groei van de plant stoppen en er zelfs voor zorgen dat de plant sterft. In het geval van wijndruiven kan deze vervelende schimmel de stokken, bladeren én druiven aantasten. Als de schimmel de druiven bereikt, snelt hun smaak achteruit. In het ergste geval kan zelfs een hele oogst mislukken! Maar goed, wat te doen bij echte meeldauw? Meeldauw bestrijden gebeurt vaak met een zwaveloplossing. Ook schijnt het besproeien van de aangetaste planten in jouw tuin met kalkmelk (40 % melk, 60% water) erg goed te helpen de plant weer gezond te maken.

Voorkomen is beter dan genezen

Een van de belangrijkste maatregelen om meeldauw te voorkomen, is ervoor te zorgen dat de planten niet te dicht op elkaar staan en ook de druiventrossen niet te dicht op elkaar hangen. Zo kan er voldoende wind langs de planten waaien. Helemaal te voorkomen is meeldauw helaas niet. Gelukkig ontwikkelen veel wijnmakers in de loop der tijd een uitstekend oog voor beginnende schimmels. Bovendien zetten ze de natuur in om deze spelbrekers op tijd te ontdekken. Wellicht heb je tussen de stokken in een wijngaard weleens rozenstruiken zien staan. Naast dat prachtige en welriekende rozen een wijngaard opfleuren, dienen ze ook als alarm! Rozen zijn namelijk erg gevoelig voor meeldauw, nog gevoeliger dan wijndruiven. Als er meeldauw ontstaat, zal dat dus eerst op de rozenstruik te zien zijn, waarna een wijnboer actie kan ondernemen om te voorkomen dat de schimmel ook op de druiven ontstaat.